Wydarzenie muzealne roku 2023, jakim okazała się wystawa „Tyski Klub Fotograficzny KRON. Śląsk 1978–1983”, oraz towarzyszący jej katalog, zdobyły uznanie Marszałka Województwa Śląskiego i zostały docenione wyróżnieniami w kategoriach „wystawy” i „publikacje książkowe”. Laureatki nagród, Aleksandra Matuszczyk, dyrektorka Muzeum Miejskiego w Tychach, oraz Ewelina Lasota z Działu Fotografii tego samego muzeum, pełniąca rolę współkuratorki wystawy i współredaktorki publikacji (wspólnie z Michałem Łuczakiem), odebrały zasłużone wyróżnienia podczas ceremonii wręczenia odbyłej się 17 czerwca 2024 roku w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu.
Aleksandra Matuszczyk, zbierając nagrodę, wyraziła swoje zadowolenie z faktu, że lokalne historie na małą skalę są dostrzegane i doceniane.
Ekspozycja fotograficzna, dostępna dla zwiedzających od 22 września 2023 do 17 lutego 2024 roku w Muzeum Miejskim w Tychach, była pierwszą krytyczną prezentacją prac Tyskiego Klubu Fotograficznego KRON. Klub ten działał przy Zakładowym Domu Kultury „Teatr Mały” Fabryki Samochodów Małolitrażowych Bielsko-Biała Zakład nr 2 w Tychach w latach 1976–1983. Grupa zakończyła swoją działalność 40 lat temu, a wystawa była ich pierwszą wspólną prezentacją od roku 1983.
Twórcami, których prace stanowiły centrum ekspozycji, byli: Michał Cała (ur. 1948), Tadeusz Kluba (ur. 1951), Krzysztof Pilecki (ur. 1958), Henryk Rączkowski (1952–2008), Mieczysław Wielomski (1948–2018) i Zbigniew Zalewski (ur. 1951). Wszyscy ci artyści rozwijali swoje indywidualne kariery jako członkowie ZPAF, fotoreporterzy, nauczyciele fotografii czy fotografowie krajoznawcy, lecz dorobek grupy, który miał kluczowe znaczenie dla ich twórczego rozwoju, przez lata pozostał niezbadany i rozproszony.
Nazwa klubu, zasługująca na uznanie dla jej prostoty i wymowę, jest dziełem Mieczysława Wielomskiego, założyciela Klubu – k
ron to glass techniczne o dużej przejrzystości, które stosuje się w mikroskopach, lornetkach czy aparatach fotograficznych.
W latach 70. i 80. XX wieku członkowie kolektywu dokumentowali Śląsk – robotnicze osiedla i familoki, często tuż przed wyburzeniem (jak Kaufhaus w Rudzie Śląskiej czy Martinschacht w Świętochłowicach), fotografowali hałdy i obszary przemysłowe (np. w Bytomiu, Chorzowie, Katowicach, Rudzie Śląskiej, Rybniku, Świętochłowicach i Zabrzu), ale także ludzi zamieszkałych na tych terenach. Określali siebie mianem „młodych gniewnych”, czerpiąc mocną inspirację z brytyjskiego kina nowej fali lat 60. ich zdjęcia odróżniały się tematem, stylem i krytycyzmem; miały charakter interwencyjny: budziły świadomość ekologiczną, zwracały uwagę na warunki życia na obszarach przemysłowych.
Mówili, że Śląsk był ciemny, czarny, smolisty i takie właśnie były ich zdjęcia. Jerzy Busza, krytyk sztuki, pisał, że prace KRONU to „Liryki Manchesteru i Londynu przeniesione na grunt polski”.
Na wystawie zaprezentowano niemal 70 prac – zarówno współczesnych wydruków, jak i oryginalne odbitki ze zbiorów Muzeum Miejskiego w Tychach. Była to pierwsza próba opracowania rozproszonego dorobku KRONU, która przywraca im ważne miejsce w historii polskiej fotografii, uświadamiając aktualność podejmowanych tematów, bowiem już kilka dekad temu dostrzegli konsekwencje procesów, z którymi nadal się mierzymy.
Celem było również skonfrontowanie autorskiej i oficjalnej / propagandowej wizji regionu oraz refleksja nad manipulacyjną / imaginacyjną siłą fotografii. Tę propozycję wystawienniczą kierowaliśmy nie tylko do osób zainteresowanych fotografią dokumentalną, poruszała też ważne wątki związane z transformacją Górnego Śląska – krajobrazu przemysłowego i postindustrialnego – i wiążące się z nim kwestie społeczne, ekologiczne czy ekonomiczne, pokazując ich wagę i aktualność.
Wystawa była uzupełniona przez bezpłatny obszerny (348 stron) polsko-angielski katalog, będący przede wszystkim prezentacją 67 prac artystów tworzących trzon KRONu: Michała Cały (ur. 1948), Tadeusza Kluby (ur. 1951), Krzysztofa Pileckiego (ur. 1958), Henryka Rączkowskiego (1952–2008), Mieczysława Wielomskiego (1948–2018) i Zbigniewa Zalewskiego (ur. 1951).